Transitieteam strafrechthervorming

Daarom vertrok het Transitieteam twee jaar geleden voor een studiereis van zes weken naar gidsland Amerika. Nergens zitten zo veel mensen in de gevangenis als in de Verenigde Staten.

Afgezien van een bezoek aan Disney World, Disneyland, New York, Madison Square Garden, Las Vegas en San Francisco kregen we  een powerpointpresentatie te zien over mass incarceration. Het was een lang verhaal met veel mooie plaatjes. Omdat we een jetlag hadden, hebben we helaas niet alles onthouden. Wat we wel begrepen is dat Amerika niet zomaar marktleider is geworden in het lang opsluiten van mensen. Om die top te bereiken was wetgeving nodig.

De sleutel tot het Amerikaanse succes bleek te zitten in de beslissing van politici om het rechters onmogelijk te maken rekening te houden met persoonlijke omstandigheden van verdachten. Dat bleek zeer effectief. Niet om misdaad naar beneden te krijgen, maar wel om herkozen te worden. En zonder herverkiezing geen Transitie.

Ook hier kunnen de gevangenissen best wat voller.

Daarom is het Transitieteam zeer content dat de Tweede Kamer onlangs heeft besloten in te stemmen met een wetsvoorstel dat rechters verbiedt nog langer taakstraffen op te leggen aan plegers van geweld tegen ambulance-, politie- en brandweermedewerkers. Of de dader nu zwakzinnig is of lijdt aan een psychiatrische stoornis, het mag niet zo zijn dat rechters daarmee rekening gaan houden.

Laten we niet vergeten dat rechtbanken het al druk genoeg hebben. Door rechters minder keuze te geven rekening te houden met persoonlijke omstandigheden, nemen we ze werk uit handen. Op den duur willen we toe naar een systeem waarin op elke overtreding een levenslange gevangenisstraf staat. (Wat overigens niet zal gelden voor de minister van Justitie, die mag als hij zich een keer vergist zelf beslissen of hij wat geld overmaakt naar de dierenambulance of een ander goed doel.)

Tegenstanders van de nieuwe wet wijzen erop dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat taakstraffen vaak  effectiever zijn in het voorkomen van recidive. Maar zoals onze minister-president vrij recent opmerkte: dit is geen tijd om op zoek te gaan naar ingewikkelde sociologische verklaringen.

Als wetenschappers echt zo graag willen dat we naar ze luisteren, mogen ze eerst een pilletje tegen corona regelen. Daarna praten we verder.