Transitieteam: Sterren

Jaren geleden, toen het transitiekomitee en de werkgroep transitie & maatschappij nog niet waren gefuseerd tot het Transitieteam, ontstond tijdens een landdag in Lunteren het idee om kunstwerken te beoordelen met sterren. Door boven recensies één tot vijf sterren te plaatsen hoefden lezers niet langer een hele tekst te lezen om te weten of een tentoonstelling, een plaat, een boek of een voorstelling aandacht verdient. Bovendien ontsloeg het recensenten van de plicht na te denken over hun persoonlijke positie ten opzichte van een werk. De gedachte dat niet ieder kunstwerk op iedereen evenveel indruk kan maken omdat kunst zich richt tot het individu, was de leden van het komitee en de werkgroep toen al een doorn in het oog. De voorgangers van het Transitieteam wilden dat kunst zich conformeert aan de wetten van het amusement. Daar is het doel altijd geweest om een zo breed mogelijk publiek zo lang mogelijk te vermaken.

Het sterrensysteem voorkomt dat critici hun aandacht en kennis misbruiken om een werk te duiden en zo van extra betekenis te voorzien. Sterren helpen om kunstenaars terug op hun plek te zetten. Zoals in een energiereep de calorieën gemeten kunnen worden, zo moet uit een roman het aantal sterren gedestilleerd kunnen worden. Een werk dat zich daar niet toe leent, kan worden beschouwd al mislukt.

Inmiddels zijn sterren boven recensies zo ingeburgerd dat mensen die een kaartje kopen voor een theatervoorstelling na afloop van veel theaters een mailtje krijgen met de vraag of ze de voorstelling die ze gezien hebben, even wat sterren willen geven. Het gemiddelde aantal sterren dat daaruit komt wordt automatisch doorgegeven aan andere theaters waar de voorstelling nog moet komen. Zo kan publiek dat nog overweegt een kaartje te kopen tijdig worden gewaarschuwd wanneer een voorstelling die ze nog niet hebben gezien niet voldeed aan de verwachtingen van het publiek.

Door bezoekers sterren te laten geven hopen schouwburgen een einde te maken aan wezenlijke gesprekken over de betekenis van theater. Een voorstelling is of leuk, of minder leuk of helemaal niet leuk. Wie betekenis zoekt, moet maar een woordenboek kopen.

Het Transitieteam acht de tijd nu rijp om het sterrensysteem verder uit te rollen. Zo zullen de lezers van de Volkskrant binnenkort ook sterren zien verschijnen boven de necrologieën die dagelijks in deze krant staan. Dan kunt u in één oogopslag zien of een leven geslaagd of mislukt was.