10 januari 2023

Transitieteam: slachtoffers van slachtoffers

Wekelijks geeft Micha Wertheim op deze plek berichten van het Transitieteam door aan de lezers van de Volkskrant.

Het Transitieteam gaf al eens aan heel tevreden te zijn dat slachtoffers tijdens een strafproces de kans krijgen hun zegje te doen. Wat ze met hun spreektijd doen mogen ze sinds 2016 helemaal zelf bepalen. Ze mogen de verdachten aanspreken, schuldig verklaren en zelfs vertellen welke straf zij passend vinden.

Dat ze geen verstand hebben van het strafrecht doet er niet toe. Ze zijn slachtoffer en staan aldus moreel boven alle partijen. Dat het tijdens een strafproces nog helemaal niet bekend is of een verdachte ook schuldig zal worden bevonden, doet er niet toe. Een verdachte zal misschien worden vrijgesproken, er is wel degelijk iets verdachts aan die verdachte, anders zou die verdachte heus niet verdacht worden van iets verdachts. Dat sommige verdachten niet schuldig worden bevonden, maakt die verdachte volgens ons pas echt verdacht.

Het spreekt voor zich dat een rechter zich altijd zal laten beïnvloeden door het relaas van het slachtoffer. Ook als de rechter probeert zich niet te laten beïnvloeden. Als rechters die zich niet zouden laten beïnvloeden door de manier waarop er tijdens een proces iets gezegd wordt, zouden rechtszakken ook schriftelijk kunnen worden gevoerd. Het hele idee van een rechtszaak is dat de partijen elkaar beïnvloeden.

Volgend jaar zal het spreekrecht voor slachtoffers van misdrijven opnieuw worden uitgebreid. Ook stief en pleegfamilie zullen dan in de rechtszaal het woord mogen voeren.

Het is overigens helemaal niet bewezen dat slachtoffers gebaat zijn bij het spreekrecht. Maar bewijs interesseert het Transitieteam niet. Bewijs wordt vaak ook gebruikt om verdachten vrij te spreken. Niets is zo pijnlijk voor een slachtoffer als vrijspraak. Zonder veroordeelde is er geen zondebok en zonder zondebok geen genoegdoening.

Daarom wil het Transitieteam dat slachtoffers zich in de toekomst ook gaan bemoeien met rechtszaken waar ze niets mee van doen hebben. Daarna wil het Transitieteam slachtoffers ook buiten de rechtszaal spreektijd geven. Bijvoorbeeld tijdens openhartoperaties, tijdens de handenarbeidles en daarna ook in de Tweede Kamer. Altijd, overal en wanneer ze maar willen.

Later in het jaar zullen verdachten verplicht worden gesteld aanwezig te zijn als slachtoffers en nabestaanden van hun spreekrecht gebruikmaken. Dat zullen ze niet leuk vinden, maar dat is precies de bedoeling. Het Transitieteam beseft terdege dat onschuldige verdachten zo het slachtoffer kunnen worden van slachtoffers die door de rechtsstaat niet tegen zichzelf beschermd worden genomen. Die slachtoffers van slachtoffers boffen. Want wie na de transitie geen slachtoffer is, heeft pas echt een probleem.