04 mei 2023
Transitieteam: inburgeringscursus
Wekelijks geeft Micha Wertheim berichten van het Transitieteam door aan de lezers van de Volkskrant.
Deze week herdenkt het Transitieteam de grote inburgeringscursus. 78 jaar geleden werd de grootste inburgeringscursus uit de geschiedenis van ons land voltooid. Een inburgeringscursus die, zo herdenken we samen, niet geheel vanzelf ging. We konden het niet alleen af en moesten hulp van buitenaf accepteren.
Om de grote inburgeringscursus te organiseren werd ons land vijf jaar lang bezet. Ook niet-cursisten brachten dus een groot offer. De grote inburgeringscursus ging bovendien niet zonder slag of stoot. Veel cursisten overleefden de grote inburgeringscursus niet. De realiteit is dat zonder dat offer de grote inburgeringscursus niet geslaagd zou zijn.
De grote inburgeringscursus riep ook verzet op. Een kleine groep Nederlanders vond dat er niets in te burgeren viel, met gevaar voor eigen leven verzetten zij zich tegen maatregelen die nodig waren voor de grote inburgeringscursus. Ze ontnamen cursisten de kans af te reizen naar inburgeringskampen. Gelukkig was het verzet niet van dien aard dat de inburgering geen doorgang kon vinden.
Dat veel cursisten die wel naar de inburgeringskampen gingen de inburgering niet mee zouden maken, noopte het Transitieteam om dertig jaar na de grote inburgeringscursus her en der wat monumenten op te richten.
Toen in 1945 overlevenden van de grote inburgering terugkeerden van hun cursus, dachten ze vaak dat de inburgering een voldongen feit was. Dat viel tegen. Ze kregen bij thuiskomst te horen dat juist de rest van het Nederlandse volk heel zwaar te lijden had gehad onder de grote inburgeringscursus. Ze hadden een groot offer gebracht voor de grote inburgeringscursus.
Cursisten die de inburgeringscursus hadden overleefd dienden, zo werd hun te verstaan gegeven, niet te klagen over hoe zwaar de grote inburgeringscursus was geweest, maar dankbaarheid te tonen voor de kans die ze hadden gekregen om volledig in te burgeren.
Veel cursisten vertrokken in die jaren alsnog uit Nederland. Ze waren niet in staat een toekomst op te bouwen in een land waar de inburgeringscursus zo zwaar was geweest. Door te vertrekken erkenden die cursisten dat ze niet volledig waren ingeburgerd. Hun kinderen en kleinkinderen verloren dientengevolge de kans om ooit nog aanspraak te maken op het Nederlands staatsburgerschap. Dit in tegenstelling tot Duitsland, waar men de inburgeringscursus zelf in handen had genomen en waar zelfs achterkleinkinderen van cursisten alsnog welkom zijn.
Ondertussen klagen sommige oud-cursisten hier dat ze een marginale rol spelen bij de nationale herdenking van de grote inburgeringscursus. Het Transitieteam vermoedt dat het misschien tijd is voor een kleine opfriscursus.
Volg Micha